Son nüfus sayımı Saddam Hüseyin idaresinde 1987 yılında yapılan Irak’ta 37 yıl sonra genel sayım yapılıyor. Bugün başlayan ve iki gün sürecek sayım nedeniyle ülke genelinde sokağa çıkma yasağı uygulanırken Kürtler, Vali Rêbwar Taha’nın davetinin akabinde yıllar evvel ayrıldıkları Kerkük’e akın etti, yollarda uzun araç konvoyları oluştu. Kürtlerin geri dönüşünden rahatsız olan Türkmen yetkililer, “Kerkük’ün kimliği değiştiriliyor” tezi bu durumdan şikâyetçi oldu.
Irak’ta Körfez savaşı ile Saddam Hüseyin idaresine son verilmesi sonrası genel ve bölgesel seçimlere gidilmesine karşın ülkede nüfus sayımı yapılamadı. 37 yıl ortanın akabinde bugün ülke genelinde başlayan ve iki gün müddet ile devam edecek sayım nedeniyle merkezi Bağdat ve Erbil merkezli Kürt idaresi tarafından bir müddettir kapsamlı çalışmalar yapılıyordu.
|
T24, KUZEY IRAK SEÇİMLERİNİ YERİNDEN İZLEDİ TIKLAYIN – Kuzey Irak’ta sancılı seçim | Karşılıklı “ihanet” suçlaması: KDP yine iktidar olabilecek mi? Başkanlık ve Erbil KYB’ye geçecek mi? TIKLAYIN – Kuzey Irak’ta sancılı seçim | Başkanlar halkı sandığa davet etti; “Hükûmetin çabucak kurulması tüm Kürdistan halkının çıkarına” ANALİZ – Kuzey Irak, ikili idaresi aşamadı | Bağımsızlık referandumu bölünmeyi açığa çıkardı, Kürtler Kerkük’ü kaybetti; bölgeyi bekleyen riskler neler? TIKLAYIN – Kuzey Irak’taki seçimlerden tekrar koalisyon çıktı | KDP zaferini ilan etti lakin hükümeti tek başına kuracak sayıya ulaşamadı TIKLAYIN – Kuzey Irak seçimine damga vuran faktörler neler oldu? TIKLAYIN – Kuzey Irak seçimleri: İran KDP’yi devre dışı bırakma operasyonu başarılı olamadı, hükümet kurmada sıkı pazarlık süreci başlayacak |
“Nüfus sayımı medeniyet ve kalkınma açısından kıymetli bir adımdır”
Başbakan Muhammed Şiya Es Sudani, nüfus sayımının medeniyet ve kalkınma açısından değerli bir adım olduğunu belirterek, halkı sayıma katılmaya çağırdı. Nüfus sayımının yıllar süren gecikmenin akabinde yapıldığını söz eden Sudani, “Nüfus sayımının üzerinden 37 yıl geçtikten sonra, genel nüfus ve konut sayımını yaparak, kültürel ve kalkınma açısından kıymetli ve uzun vakittir beklenen bir adımı daima birlikte atacağız. Nüfus sayımı öncelikleri ve vatandaşların kamu hizmetlerinden yararlanma haklarını garanti altına alır” dedi.
Kerkük, AA
“Gelecek kalkınma planları için değerli ve gerekli bir başarıdır”
Irak hükümeti sözcüsü Basim el-Avvadi ise nüfus sayımının Irak’ın gelecekteki kalkınma planlarını desteklemek için kıymetli ve gerekli olduğunu söyledi. El-Avvadi, Irak Haber Ajansı’na (INA) yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“2003 yılından sonra Irak’ta, devletin temellerini büsbütün etkileyen olaylar, sonuçlar ve gelişmelerle birlikte esaslı değişiklikler meydana geldi. Bugün, geçmişle büsbütün farklı bir devlette yaşıyoruz. Irak’ın yeni devlet yapısını inşa etme gayretleri ve evvelki iç olaylar nedeniyle, kalkınma, inşaat, istihdam ve genel manada gelişim için temel oluşturabilecek bir nüfus sayımı yapılması büyük ölçüde zorlaştı.”
Yeni Irak devletinin yine inşa sürecinde, çeşitli kurumların sunduğu kestirimi bilgilere dayandıklarını, lakin devletin temel alanlarında kesin ve gerçek bilgilere (data) sahip olmadığına vurgu yapan Avvadi, nüfus sayımının Irak’ın ekonomik, toplumsal ve güvenlik alanlarındaki kalkınma uğraşlarını destekleyeceğini ve devletin bütçe tahsisatlarını daha hassas bir halde yapmasına imkan tanıyacağını kelamlarına ekledi.
Kerkük, Fotoğraf: Namık Durukan/T24
Kerkük yarışı
Nüfus sayımının büyük oranda önemsendiği kentlerin başında gelen Kerkük’te ise nüfus sayımı Kürt Arap ve Türkmenler ortasında yarışa sahne oluyor. Kerkük İl Meclisi Başkanı Muhammed Hafız, vatandaşları genel nüfus sayımı için saha gruplarıyla işbirliği yapmaya çağırarak, bu nüfus sayımının ilin kalkınma ve ekonomik haklarını garanti altına alacak temel bir araç olduğuna vurgu yaptı.
Irak Haber Ajansı’na (INA) açıklama yapan El-Hafız, “Genel nüfus sayımı, vilayetimizin geleceğini şekillendirmek için son derece değerli bir adımdır. Bu yalnızca teknik bir süreç değil, tıpkı vakitte Kerkük’ün muhtaçlıklarını belirlemek ve kalkınma, toplumsal ve ekonomik haklarını garanti altına almak için temel bir araçtır” dedi.
Araplaştırma siyaseti uygulandı
Irak’ta Saddam Hüseyin öncesi ve sonrası Kerkük’ün Araplaştırılması siyaseti kapsamında kent merkezi ve etrafına çok sayıda Arap ailesi yerleştirildi. Bu mühlet içinde Kürt ve Türkmen ailelerin bir kısmı baskılar nedeniyle kenti terk etmek zorunda kaldı. ABD müdahalesi sonrası göç eden Kürt ve Türkmen aileler kente geri döndü. 2017’de gerçekleştirilen Kürt bağımsızlık referandumu sonrası kent merkezi Irak güçlerinin denetimine geçince binlerce Kürt Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Musul bölgelerine göç etti.
Türkmenler,AA
Kerkük’e adeta akın ettiler
Irak merkezi hükümetinin, 20 ve 21 Kasım’da ülke genelinde yapılacak nüfus sayımı nedeniyle kentler ortası seyahati yasaklama kararı sonrası ile harekete geçen Kürtler, nüfus sayımına katılmak için yüklü olarak Kerkük olmak üzere kayıtlı oldukları vilayetlere yanlışsız yola çıktı. Kerkük’ün Kürt Valisi Rêbwar Taha’nın daveti sonrası uzun araç konvoyları ile Kerkük’e yanlışsız yola çıkan aileler, kent girişinde uzun kuyruklar oluşturdu.
Irak idaresi karar aldı, Kürtler harekete geçti
Kürdistan topraklarının yüzde 51’inin Irak idaresine girdiği 2017 bağımsızlık referandumu sonrası çok sayıda Kürt aile, Kerkük’teki yerlerini terk etti. Bugün başlanan ve yarın da sürecek olan nüfus sayımında, bireylerin isimlerinin kayıtlı olduğu bölgelerdeki nüfusa dahil edilmesine yönelik merkezi karar sonrası Kürtlerin büyük kümeler halinde harekete geçmesi dikkat çekti. Bilhassa Irak anayasasının 140’ıncı unsuru kapsamına giren tartışmalı bölgelerde Kürt ailelerin birden fazla yerleşim yerlerini terk etmişti. Kürtlerin terk ettiği bölgelere Arap aileler yerleştirilerek demografik yapı değiştirilmek istendi.
Erbil, Fotoğraf: Namık Durukan/T24
Kerkük endişesi
Nüfus sayımı nedeniyle kent dışına çıkmak zorunda kalan çok sayıda Türkmen ve Arap ailenin de Kerkük’e ulaştığı bildirildi. Kürtlerin nüfus sayımı öncesi kent merkezine akın etmesi Irak Türkmen Cephesi (ITC), Türkmen siyasi partileri ve sivil toplum kuruluşlarının reaksiyonunu çekti. Yapılan açıklamalarda nüfus sayımı öncesi, Süleymaniye, Erbil, Dohuk ve Mahmur kentlerinden Kürtlerin Kerkük’e sevk edildiği ileri sürüldü.
Kerküklü gazeteci müellif Reşat Salihi, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Kerkük’ün demografik yapısını değiştirmek gayesiyle İran ve Suriye’nin yanısıra Türkiye’den de çok sayıda Kürdün Kerkük’te sevk edildiğini ileri sürdü.
Salihi, “Nüfus sayımında olumsuz manada en çok etkilenen bölgelerin başında Kerkük ve öbür türkmeneli bölgelerimiz gelmektedir. Kerkük’e Irak’ın kuzeyinden, İran’dan, Suriye’den ve hatta Suriye’den çok Kürt getirilip Irak’tan vatandaşlık alıp Kerkük’e sevk ediliyorlar. Kerkük’e ağır bir biçimde nüfus transferini gerçekleştiriyorlar. Büyük nüfus transferi yapılıp düzmece vatandaşlık veriliyor. Bu uydurma vatandaşlıklar ile Kerkük’te nüfuslarını çok gösterecekler. Binlerce yıldır Türklere yurt olan Türkmeneli bölgesinin sistematik halde demografisi değiştiriliyor” dedi.
Kerkük, Fotoğraf: Namık Durukan/T24
|
‘Görünmeyen Cemaat: Mürideler’in müellifi ve ‘Kızıl Goncalar’ dizisinin danışmanı Filiz Gazi, tarikatlarda bayanlara biçilen hayatları anlattı
|
