Türk Eğitim Sen’den Öğretmenler Günü anketi: Yüzde 68.3’ü daha iyi şartlarda bir iş olsa öğretmenliği bırakacağını söylüyor

T24 Haber Merkezi

Türk Eğitim Sen’in 24 Kasım Öğretmenler Günü nedeniyle yayımladığı anket; öğretmenlerin eğitime ait sıkıntılarını, geçim meşakkatlerini, müfredat ve mülakat tenkitlerini ortaya koydu. Anket sonuçlarına nazaran iştirakçilerin yüzde 68.3’ü daha uygun kurallarda bir iş olsa öğretmenliği bırakacağını söylüyor.

Türk Eğitim Sen Genel Merkezi, 24 Kasım Öğretmenler Günü münasebetiyle “31 Ekim-10 Kasım 2024 tarihleri ortasında çevrim içi olarak 81 vilayette 4 bin 345 öğretmenle bir anket çalışması gerçekleştirdi. “Eğitim Çalışanlarının Gerçek Gündemi: 24 Kasım Öğretmenler Günü Memnuniyet, Beklenti ve Eğitimi Değerlendirme-2024” bahisli anket, Türk Eğitim Sen’in internet sitesi ve 6 farklı öğretmen ve memur sitesi üzerinden uyguladı. Anket çalışması, öğretmenlerin mevcut eğitim sistemi ve uygulamaları hakkında fikirlerini, ekonomik, toplumsal ve mesleksel olarak yaşadıkları meseleleri ve hükûmet ile Ulusal Eğitim Bakanı’ndan beklentilerini ortaya koydu.  

Anket sonuçlarını Türk Eğitim Sen Genel Başkanı Talip Geylan, yazılı olarak açıkladı. Ankete ait değerlendirmelerde bulunan Geylan, toplumun tamamına direkt yahut dolaylı teması olan bu meslek kümesinin ülkenin geleceğine yönelik umutlarının da arttırılması için siyasetler geliştirilmesi ve uygulanması gerektiğini söyledi. Geylan şu değerlendirmede bulundu:

“Öğretmenlerin bedel görmediğine inanması, mesleksel tükenmişlik yaşadığını düşünmesi, gelecekten umutsuz olması, çocuğunun öğretmen olmasını istememesi gibi sonuçlar değerlendirildiğinde öğretmenlerin ferdi manada da ekonomik takviye kadar, psikososyal takviyeye gereksinim duyduğunu göstermektedir. Teknolojinin bu kadar geliştiği günümüzde yüz yüze çalışmalar kadar çevrimiçi tesirli çalışmalar ile öğretmenlere dayanak sisteminin hayata geçirilmesi ve mesleksel gelişimi kadar öğretmenlerin rehabilitasyonu için de tesirli ve verimli tahliller üretilmelidir.”

Türk Eğitim Sen’in paylaştığı aytıntılı anket bilgileri şöyle:

Katılımcıların yüzde 68.3’ü daha güzel kurallarda bir iş olsa öğretmenliği bırakacağını söylüyor

Ekonomik olarak daha güzel kaidelere sahip olmak için iştirakçilerin yüzde 13.3’ü mesleği ile ilgili olmayan ek iş yapıyor.

• Katılımcıların ay sonunda zarurî harcamalarından sonra hesaplarında/ceplerinde para kalıp kalmadığı sorulduğunda, yüzde 77.8’i ay sonunda hesabında yahut cebinde parasının artmadığını belirtmiştir.
• Katılımcıların kredi kartı borcunu sistemli ödeyebilme durumları incelendiğinde; yüzde 55.3’ü nizamlı olarak tamamını ödediğini, yüzde 34.3’ü minimum meblağı ödeyebildiğini, yüzde 4.7’si ise minimum meblağın altında ödeme yapabildiğini belirtmektedir.
• Katılımcıların harcama kalemleri incelendiğinde en çok sırasıyla; besin (yüzde 86), ulaşım/akaryakıt (yüzde 55.4) ve kredi/borç ödeme (yüzde 52) ile en çok harcama yapılan kalemler olarak söz edildiği görülmektedir.
• Katılımcılara “Fiyat artışının temel nedeni olarak neyi gördükleri” sorulmuştur. İştirakçilerin en çok sırasıyla; yüzde 77’si iktisadın berbat yönetildiğini, yüzde 68.7’si Türk Lirası’nın paha kaybına uğradığını, yüzde 55.4’ü fırsatçılığı, yüzde 44.2’si ise yetersiz yerli üretimi fiyat artışının temel nedenleri olarak gördüklerini belirtmişlerdir.
• Ankete katılan öğretmenlerin yüzde 54.8’i satın alarak konut sahibi olduğunu, yüzde 34.4′ ü kiracı olduğu tabir etmiştir. Konutu satın aldığını belirten iştirakçilerin yüzde 88’i borcunu ödemeye devam ederken, yüzde 12’si ise borcunu tamamlamıştır.
• Ankete katılanların yüzde 56.8’i ekonomik durumunu orta, yüzde 39’u makûs olarak nitelendirmektedir. İştirakçilerin yüzde 74.5’i ekonomik durumlarının aile içi bağlantılarını etkilediğini, yüzde 25.5’i ise ekonomik durumlarının aile içi ilgilerini etkilemediğini belirtmiştir.
• Katılımcıların yüzde 68.3’ü daha âlâ kaidelerde bir iş olsa öğretmenliği bırakacaklarını, yüzde 31.7 si ise daha yeterli kaidelerde bir iş olsa öğretmenliği bırakmayacaklarını belirtmişlerdir. 

Öğretmenler fiyatları düştüğü için emekli olmak istemiyor

• Katılımcıların emeklilik hakkı durumları incelendiğinde yüzde 70.9’u emeklilik hakkı kazanmadığını, yüzde 29.1’i ise emeklilik hakkı kazandığını belirtmiştir. Niye emekli olmak istemedikleri incelendiğinde en çok sırasıyla; fiyatın düşmesi (yüzde 64.8), çocuk okutma (yüzde 27.1) halinde ekonomik münasebetleri ortaya koymuştur. 

Öğretmenlere nazaran eğitimin en büyük sorunu öğretmenlerin paha görmemesi

Katılımcı öğretmenlerin yalnızca yüzde 8.5’i eğitimin geleceğinden umutlu.

• Katılımcılara “eğitimin en büyük sorunu nedir?” sorusunu yönelttik. Buna nazaran en çok sırasıyla; öğretmenlerin kıymet görmemesi (yüzde 79), ücret ve özlük hakları açısından dünyadaki meslektaşlarımıza kıyasla çok daha geri bir noktada olmak (yüzde 72), liyakatsizlik (yüzde 68.8), kadrolaşma(yüzde 24) yanıtı vermişlerdir. Ayrımcılık (yüzde 21.2), sınıf mevcutları (yüzde 20.8) ve okulların fiziki yapısının yetersiz olması (yüzde 19.6) ise öteki karşılıklar ortasındadır.
• Uyguladığı müfredatın içeriğinden memnun olanların oranı yalnızca yüzde 9.2 iken, mutlu olmayanların oranı yüzde 40.1’dir. Müfredatın geliştirilmesini düşünen iştirakçilerin oranı yüzde 50.7 ile en yüksek orana sahiptir.
• Eğitimin geleceğinden umutlu olan iştirakçilerin oranı yüzde 8.5 ile en düşük orana sahipken, umutlu olmayanların oranı yüzde 36.9 olarak gözlenmiştir. Kısmen umutlu olanların oranı ise yüzde 54.6’dır.

Öğretmenler gerilim durumu yaşadığında heyecanını yitiriyor

• Öğretmenlik mesleğine dair görüşlerine nazaran; tekrar meslek seçecek olsalardı öğretmen olmak isteyenler yüzde 28 ile düşük seviyede kalırken, kararsız olanların oranı yüzde 32.7 ile orta seviyede, “Hayır katiyen öğretmenlik mesleğini seçmezdim” diyenlerin oranı ise yüzde 39.3 ile yüksek seviyededir.
• Katılımcıların öğretmenlik mesleğiyle ilgili yaşadıkları en olumsuz durumlar ortasında en çok sırasıyla; “ekonomik, toplumsal ve özlük haklar yetersiz” diyenler yüzde 70.7 ile birinci sırada yer alırken, “sürekli değişen eğitim sistemi” yanıtı verenler  yüzde 62.8 ile ikinci sırada, “öğrencilerin ders dinlememesi” diyenler yüzde 27.9 ile üçüncü sırada yer almaktadır.
• “Mesleğindeki şiddetli ömür durumlarında ruhsal sağlamlığınızı korumak için aşağıdakilerden hangisini yapıyorsunuz?” sorusu da soruldu. Buna nazaran en çok sırasıyla; kontrolümü elimde tutmaya çalışıyorum (yüzde 63.8), yaptığım işe daha fazla odaklanmaya çalışıyorum (yüzde 52.7) sıkıntılara karşı meydan okuyarak üstesinden gelmeye çabalıyorum (yüzde 35.9), unutmaya çalışıyorum (yüzde 23), hiçbir şey yapmıyorum (yüzde 7), profesyonel yardım alıyorum (yüzde 6.2) karşılığı verildi.
• Katılımcı öğretmenlere, “İşinizle ilgili gerilim durumu yaşadığınızda aşağıdakilerden hangisi ile karşılaşıyorsunuz?” sorusu da yönelttik. Buna nazaran en çok sırasıyla; heyecanımı yitiriyorum (yüzde 56.6), huzursuzluk hissediyorum(yüzde 53.2), umudum kayboluyor ( yüzde 44.6), etrafıma ve işime karşı soğukluk hissediyorum (yüzde 43), hüzün yaşıyorum (yüzde 38.5), yaşama sevincim kayboluyor (yüzde 29.6) halindedir.

Yüzde 31.1’i mesleksel tükenmişlik yaşadı/ yaşıyor

• Katılımcıların mesleksel tükenmişlik yaşama durumları incelendiğinde; mesleksel tükenmişlik yaşayanların oranı yüzde 31.1 iken, kısmen mesleksel tükenmişlik yaşayanların oranı yüzde 51.3’tür. Mesleksel tükenmişlik yaşamadığını düşünen iştirakçilerin oranı ise yüzde 17.6 olarak belirlenmiştir. Öğretmenlerin “mesleki tükenmişlik yaşamanızın mümkün nedenleri nedir?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde en çok sırasıyla ekonomik korku yaşama (yüzde 50.3), liyakatin olmaması (yüzde 41.1), öğrencilerin tavır ve davranışları (yüzde 35.5), velilerin tavır ve davranışları (yüzde 34.5) takip etmektedir. Mesleğiyle ilgili adaletin olmadığına inananlar (yüzde 33.9) ile dördüncü sırada bulunmaktadır.

Öğretmenlik mesleği toplum tarafından saygın görülüyor diyenlerin oranı yalnızca yüzde 1.9

• Öğretmenlik mesleğinin toplum tarafından saygın görülmesine ait iştirakçi görüşleri ortasında “evet saygın görülüyor” sözü yalnızca yüzde 1.9 ile dikkatleri çekerken, “hayır saygın görülmüyor” tabiri yüzde 67.7 ile düşündürücüdür. Kısmen saygın görüldüğünü düşünen iştirakçilerin oranı yüzde 30.4’tür.
• Öğretmenlik mesleğinin toplum tarafından saygın görülmemesinin nedenleri ortasında mali ve özlük haklarının yetersizliği yüzde 38.8 ile birinci sırada, siyasalların tavır ve davranışları yüzde 30.7 ile ikinci sırada, toplumun tavır ve davranışları yüzde 14.8 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Öğretmenlerin mesleksel imajına katkıda bulunmak için ekonomik kaideleri iyileştirilmeli

• Katılımcıların “öğretmenlerin mesleksel imajına katkıda bulunmak için MEB’in yapması gereken en değerli konu nedir?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde en çok sırasıyla; öğretmenlerin ekonomik kaideleri güzelleştirilmeli (yüzde 65.3), öğretmenlik mesleğinin statüsünü/itibarını artırmak için yönelik düzenlemeler yapılmalı (yüzde 62.3) disiplin ve sınıf geçme yönetmeliğinde cezalar daha caydırıcı olmalı (yüzde 57.6), karar alma sürecinde öğretmen görüşleri alınmalı (yüzde 46.3) karşılığı verilmiştir.

Çocuğunun öğretmen olmasını istemeyenlerin oranı yüzde 72

• Katılımcılar ortasında çocuğunun öğretmen olmasını istemeyenlerin oranı yüzde 72 iken, çocuğunun öğretmen olmasını isteyenlerin oranı yüzde 9.1, kısmen isteyenlerin oranı ise yüzde 18.9’dur.

Öğrenci/veli şiddeti sürüyor

• Ankete katılan öğretmenlerin “Meslek hayatınızda öğrenci ya da veli tarafından gösterilen rastgele bir şiddete maruz kaldınız mı?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde ve öteki seçeneği göz gerisi edildiğinde en çok sırasıyla; velinin kelamlı şiddetine maruz kaldım (yüzde 37) velinin ruhsal şiddetine maruz kaldım (yüzde 33.1), öğrencinin kelamlı şiddetine maruz kaldım (yüzde 17.2), öğrencinin ruhsal şiddetine maruz kaldım (yüzde 15.7), velinin fizikî şiddetine maruz kaldım (yüzde 3.9), öğrencinin fizikî şiddetine maruz kaldım (yüzde 3.8) yanıtı verilmiştir.

Katılımcıların yüzde 89’u mülakata karşı

• Katılımcıların “MEB’de rastgele bir takıma atanma için uygulanan mülakat uygulaması devam etmeli midir?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde, “evet mülakat devam etmeli” diyenlerin oranı yüzde 3.9, “kararsızım” diyenlerin oranı yüzde 7.1 ve “hayır devam etmemeli” diyenlerin oranı yüzde 89’dur.
• Katılımcıların “Mülakat neden devam etmemeli?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde en çok sırasıyla; adaletsizlik (yüzde 75), liyakati gölgeliyor (yüzde 50.8), yandaş kayrılıyor (yüzde 49.9) karşılığı verilmiştir.

Katılımcılara nazaran okullarda güvenlik sorunu var

Öğretmenler her okul için özel güvenlik tahsisi istiyor.

• Katılımcıların “Okulunuzda öğrencilerin güvenlik sorunu var mıdır?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde; “evet” diyenlerin oranı yüzde 48.8, “hayır” diyenlerin oranı yüzde 51.2’dir. İştirakçilerin birçok okullarının öğrenciler için inançsız bir yer olduğunu düşünmektedir.
• Katılımcıların “Okulunuzda öğrencilerin güvenlik sorunu nasıl çözülür?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde; “her okul için özel güvenlik sağlanmalıdır” diyenlerin oranı yüzde 62.2 ile en çok tercih edilen seçenek olurken, “okul polisi uygulaması sağlanmalıdır” diyenlerin oranı yüzde 27.9 ve “bu sorun çözülemez” diyenlerin oranı yüzde 9.9’dur.

Öğretmenlerin yüzde 51.8’i okullarda öğrencilerin beslenme sorunu olduğunu düşünüyor

• Katılımcıların okullarındaki öğrencilerin beslenme meselesine ait görüşleri incelendiğinde; okullarındaki öğrencilerin beslenme sorunu olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 51.8 iken, beslenme sorunu olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 48.2’dir.
• Katılımcıların “Görev yaptığınız okulda öğrencilerin beslenme sorunu nasıl çözülür?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde; bu sorunun tahlili için öğrencilere bir öğün yemek verilmesini tavsiye edenler yüzde 85.3 ile birinci sırada yer almaktadır.
• Katılımcıların “ÇEDES (Çevreme Hassasım, Değerlerime Sahip Çıkıyorum) projesi hakkında ne düşünüyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde; “proje etraf şuurunu ve kıymetlerimizi öğretmektedir” diyenlerin oranı yüzde 32, “proje kaldırılmalıdır” diyenlerin oranı ise yüzde 27.7’dir. “Proje maksadına nazaran işlememektedir” seçeneğini işaretleyenler yüzde 24.9 ile üçüncü sırada, “proje uzman şahıslarca uygulanmamaktadır”  diyenler ise yüzde 15.4 ile dördüncü sırada yer almaktadır.
• Katılımcıların “Okulunuzda yardımcı personel/temizlik vazifelisi kâfi sayıda mı?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde “hayır” diyenlerin oranı yüzde 65’tir.

Katılımcı öğretmenler okullarda takımlı paklık çalışanının vazife yapmasını istiyor

• Katılımcıların “Okulunuzda yardımcı personel/temizlik vazifelisi yoksa bu sorun nasıl çözülebilir?” sorusuna verdikleri karşılıklar incelendiğinde, bu sorunun takımlı paklık vazifelisi ile çözüleceğini düşünenlerin oranı yüzde 57.9 ile açık orta farkla birinci sırada yer almaktadır.

 Demografik veriler

• Katılımcıların yüzde 67’si erkek, yüzde 33′ ü bayan olmakla birlikte yüzde 86’sı evli, yüzde 14’ü ise bekârdır. İştirakçilerin çalışma müddetleri incelendiğinde 21-30 yıl çalışanların oranı yüzde 31 ile birinci sıradadır. yüzde 18.19 ile 11-15 yıl çalışanlar ikinci, yüzde 13.6 ile de 6-10 yıldır çalıştığını söz edenler üçüncü sıradadır. İstihdam çeşidi incelendiğinde yüzde 97.2’si takımlı, yüzde 2.1’i ise kontratlı statüdedir. Fiyatlı olduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 0.7’dir. Çalışmaya katılan eğitim çalışanları incelendiğinde yüzde 31’inin lise, yüzde 30.2’sinin ortaokul, yüzde 30.1’inin ilkokul kademesinde yüzde 3.6’sının anaokulu/anasınıfında vazife yaptığı görülmektedir.

---

‘Görünmeyen Cemaat: Mürideler’in muharriri ve ‘Kızıl Goncalar’ dizisinin danışmanı Filiz Gazi, tarikatlarda bayanlara biçilen hayatları anlattı