Amasra Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında düzenlenen fezleke, Bartın Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi.
Bartın Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan ve 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilen 195 sayfalık iddianamede, patlamada 41 emekçinin vefat ettiği, 1 personelin de sevk edildiği hastanede 4 Kasım 2022’de ömrünü yitirdiği anımsatıldı.
840 YILDAN 1050 YILA KADAR MAHPUS TALEBİ
116 müştekinin yer aldığı iddianamede, tutuklu bulunan Amasra Kurum Müdürü Cihat Özdemir, İşletme Müdürü Selçuk Ekmekci, İş Güvenliği ve Eğitim Başmühendisi Volkan Soylu ve Başmühendis Mehmet Tural hakkında 42 kere “olası kastla öldürme” cürmünden toplam 840 yıldan 1050 yıla kadar, 4 sefer “olası kastla yaralama” hatasından da toplam 4 yıl 16 aydan 12 yıla kadar mahpus cezası talep edildi.
Bu 4 zanlının iki cürümden toplam 844 yıl 16’şar aydan 1062’şer yıla kadar mahkumiyeti istenen iddianamede, öbür 4’ü tutuklu 19 şüphelinin ise “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” hatasından 2 yıl 8’er aydan 22 yıl 6’şar aya kadar mahpus cezasına çarptırılması talebinde bulunuldu.
“KIYAFETLER ISI VE ALEVE KARŞI MUHAFAZA KRİTERİNE UYGUN DEĞİL”
İddianamede, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Başkanlığı Bursa Test ve Analiz Laboratuvarı Müdürlüğü tarafından hazırlanan raporda, kullanılmamış maden emekçisi kıyafeti üzerinde yapılan deneylerde kıyafetin kopma, yırtılma, ünite alan kütlesi, yıkama sonrası boyut değişimi üzere kriterlere uygun olduğu fakat ısı ve aleve karşı müdafaa, alev yayılma, alevli döküntü ve alevli yanma kriterlerine uygun olmadığının bildirildiği aktarıldı.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezince hazırlanan tahlil raporunda da Oksijenli Ferdi Kurtarıcı (OFK) maske aygıtlarının üzerinde üretim tarihi olarak Kasım 2015 yazması hasebiyle aygıtların tek vardiyalı kullanımda raf ömürlerinin uygun olduğu lakin iki vardiyalı kullanılmaları halinde raf ömrünü doldurduklarının anlaşıldığının anlatıldığı iddianamede, aygıtların kullanılabilir durumda oldukları, içerideki bileşenlerin aygıtın teknik dokümanında tanım edilenlerle tıpkı olduğu ve bu halleriyle kullanıma hazır olduklarının belirtildiğine işaret edildi.
İDDİANAMDEN
İddianamede, şunlar kaydedildi:
“İçerik tahlilleri değerlendirildiğinde kullanılan kimyasalların oksijen üretimi için uygun nitelikte olduğu, 494 numaralı numunenin başlatıcısının çalıştırılmasıyla ortaya çıkan gaz karışımı üzerinde gerçekleştirilen kromatografik ve spektroskopik tahliller sonucunda bu gaz karışımının uygun ve solunabilir nitelikte olduğu, tahlil sonuçları dikkate alındığında rastgele seçilen numunenin bir OFK aygıtında olması gereken özelliklerde olduğu, üretici firma tarafından yayınlanan dokümanda verilen bilgilere nazaran, nem göstergesine nazaran OFK kutusunun sızdırmazlığı sağladığı istikametinde kanaat bildirildiği anlaşılmıştır.”
“KURUM YETKİLİLERİNİN İHMALİ VAR”
İddianamede, metan gazı bedellerinin patlama anına kadar yüzde 1 ikaz düzeyini 85, yüzde 1,5 alarm düzeyini ise 5 sefer, karbonmonoksit kıymetlerinin 25 ppm ikaz düzeyini 47 defa, 50 ppm alarm düzeyini 13 kere geçtiği, havalandırma vantilatörü bedellerinin 13 Ekim 2022 saat 23.43 ile 14 Ekim 2022 saat 18.49 vakit aralığının tamamında 53 defa ikaz, 355 sefer alarm düzeyinde pahaları gösterdiğinin göz önünde bulundurulduğunda gerekli önlemlerin alınmadığının anlaşıldığı belirtildi.
“Patlamanın gerçekleştiği kısımda bulunan fanın çalışmadığı, 1 gün öncesinden itibaren daima ihtar ve alarm kayıtları olmasına karşın gerekli önlem ve tamir sürecinin yapılmadan patlatma yapıldığı” tespitine yer verilen iddianamede, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı müfettişlerince yapılan teftiş sonucu 11 Ekim 2022’de düzenlenen “12.10.2018 – 27.10.2018 tarihleri ortasında yapılan teftişe istinaden düzenlenen 20.10.2018 tarihli tutanakta tespit edilen mevzuata terslikler ve eksiklerden hala giderilmemiş olup devam eden hususlar” kapsamında “Ocak havalandırması, acil hallerde ve gereksinim halinde kullanılabilmesi için hava tarafı aykırı çevrilebilecek özellikte değildir ve yer altında kullanılan kimi ekipmanlar ATEX evraklı değildir.” formundaki tutanağa kuşkulu Cihat Özdemir’in, “2022 Kasım ayı prestiji ile yeni havalandırma kümesi ALFER firması tarafından yapılacak olup tespit edilen eksiklik giderilecektir.” formunda karşılık verdiği bildirildi.
Maden İşyerlerinde İş Sıhhati ve Güvenliği Yönetmeliği’nin “Havalandırma sistemi acil hallerde ve muhtaçlık halinde kullanılabilmesi için hava istikametini zıt çevirebilecek özellikte olur” kararına alışılmamış davranıldığına işaret edilen iddianamede, 17 Haziran 2022 Türkiye Taş Kömürü Kurumu Teftiş Kurulu Raporu’nda “Ana nefeslik aspiratör modernizasyonu için ayrılan 2.000.000 TL’lik ödeneğin harcanmadığı” ibarelerinden anlaşıldığı üzere kurum yetkililerinin gerekli modernizasyon işlerini yaptırmayıp ihmalde bulundukları kaydedildi.
“ARIZAYA KARŞIN ÜRETİME DEVAM EDİLDİ”
İddianamede, şu tespitlerde bulunuldu:
“Bu kapsamda grizulu hale gelen maden ocağında merkezi izleme sistemine bildirimi düşen havalandırma arızasının giderilmemesi ile alakalı 08.00-16.00 vardiyasında üretim vazifelilerinin arızayı merkez izleme sistemine bildirdiği lakin bu vardiyada iş güvenliği tedbirleri alınmadığı ve tamirin yapılmadığı, 16.00-00.00 vardiyasında giderilmeyen arızaya karşın üretime devam edildiği ve zarurî hale getirilen havalandırma sisteminin modernizasyonu sürecinin hala yerine getirilmemiş olduğu anlaşılmıştır.”
Personelin kâfi ve gerekli eğitimleri almadan misyon yaptıklarının anlaşıldığına işaret edilen iddianamede, “lağım atma süreçleri ortasındaki vakit farklarının, 30 dakika olması gereken bekleme mühletinden az olduğu” tespiti de aktarıldı.
“ARKADAŞLARIMIZDAN KİMİLERİ HALA HAYATTA OLABİLİRDİ”
İddianamede -350 kotta kazma emekçisi olarak vazife yapan müşteki Burak Sümertaş’ın sözü de yer aldı. Buna nazaran Sümertaş tabirinde, her sene etkin biçimde yılda iki gün verilen iş güvenliği kursundaki eğitimlerin teoride kaldığını, burada açılmış maske üzerinden 100-150 bireye toplu eğitim verildiğini lakin kendilerine maske açtırılmadığını, kâfi görmediği eğitimlerin daha kapsamlı olması halinde olayda vefat eden arkadaşlarından kimilerinin hala hayatta olabileceğini söyledi.
Tutuklu Kurum Müdürü Cihat Özdemir de sözünde, gaz izleme merkezinde her vardiyada 2 vazifelinin bulunması gerektiğini lakin olay günü merkezde 1 kişinin vazife yaptığını, bunun nedeninin de müsaade, istirahat üzere durumlar nedeniyle işçinin azlığı olduğunu tabir etti.
Müessese Müdür Yardımcısı Salih Atmaca ise sözünde “meslekte 35 yıl deneyimi bulunduğunu, kâfi derecede bilgi ve deneyimi bulunmayan şahısların emekçi güvenliği ve idari taraftan ehemmiyet arz eden mevkilere getirildiğini, son vakitlerde yöneticilik yapanların yüksek mevkilere gelmek için ortalarında oluşan egolara karşı çıkınca Kuruluş Müdürü’nün sindirme siyasetiyle tüm yetkilerinin elinden aldığını” öne sürdü. Atmaca sözünde bu sebeple Ağustos 2020’den itibaren kurumda bulunan yer üstü ve yer altındaki hiçbir iş yerine gitmediğini lisana getirdi.